Egunkari amerikarra II

Burritoa eskatu du Elizabethek eta nik entxilada. Autobide ertzeko mexikar batean geratu gara, Salinasen. Steinbecken Tortilla flat nobelako pasarteak hartu ditut gogoan. Etorkinen nekeak, aukeren lurraldean. Automobiletik marrubi soroak ikusten ziren, heltareak eta hektareak plastikoz estaliak. Jatetxea autobide ondoan egoten diren horietakoa da, txiki zaratatsu iluna.

Gaztelaniaz eskatu diot janaria zerbitzariari, izan ere, jatetxera sartu garenean entzun egin baititut zerbitzariak beraien artean espainolez egiten. Hala eta guztiz ere, nik berari gaztelaniaz egin arren zerbitzariak niri ingelesez egin dit. Ez zen fido bere jatorrizko hizkuntzaz antza, ala ez zen fido nire itxuraz.

Hondartzan lotan dauden homelessek surflari itxura daukate

'House' serie famatua idatzi duen gidoilaria kalean dago garrasika

Salinas utzi eta orduak eman ditugu errepidean. Goiz ilundu du. Azaroa da Kalifornian ere. Gauez iritsi gara Santa Barbarara. Ez zen hondartza ikusten.

- 2007ko azaroaren 5a, Santa Barbara. The Endless Summer edo amaierarik gabeko uda. Filma horretako kartela bart gaueko jatetxeko paretean zegoen jarrita. Amaierarik gabeko uda. Hala eta guztiz ere, badirudi negua iritsi dela Santa Barbara aldera. Zeru hodeitsua, hotz egiten du. Denda eta jatetxe gehienak itxita daude, portu aldean. Arrantzaleak atera dira itsasora eta ontzietan bizi den jendea esnatzen ari da, pixkanaka pixkanaka. Guk geuk ere belaontzi batean egin dugu lo. Jende asko bizi da horrela Santa Barbaran. Kaian dituzte ontziak eta bertan egiten dute bizimodua, karabanetan bizi diren horien antzera.

Goizean goiz altxatu naiz. Portuko taberna batean eramateko kafesnea hartu eta hondartzara egin dut. Hondartzatik izurdeak ikusi ditut, lehorretik hur-hurre igerian. Eta pelikanoak han-hemenka, gizakiaren beldur izango ez balira bezala.

Kostazainen ontzia izurdeen ondo-ondotik igaro da. Bart gaueko jatetxeko argazki bat hartu dut gomutan. Iraken borrokatu ziren soldadu batzuena zen. Harro ageri ziren erretratuan, beren armak erakusten. Gazte-gazteak ziren. Argazkia sinatuta zetorren. "Askatasunaren aldeko gudariak. Gutxi gora-behera". Horixe idatzi zuten argazkiko soldaduek.

Moila zaharrerantz egin dut. Mende hasierakoa da, oholezkoa, ederra. Moilatik hondartzara begira geratu naiz. Hondartzan jendea dago lotan, homelessak. Surflari itxura daukate horiek ere. Afarian esan zigutenez, garai bateko psikotropikoen gehiegizko kontsumoak eraman ditu asko eta asko egoera horretara. Erretiratu batzuk bitxi bila ari dira hondarrean, metalentzako detektore batekin. Neure buruari galdetu diot ea zerbait aurkituko duten. "Madame Rososky. Etorkizuna irakurtzen dut" jartzen du moilako denda batean. Igarle bat. Beharbada berak jakingo du horien berri. Baina postua itxita dago, goizegi da gauza horietarako. Kabina bat. Etxera deitu dut.

Santa Barbaratik Los Angeleserako bidean nabari-nabari ziren Kalifornia goitik behera erre duen sutearen eraginak. Pepperdine Universityren egoitzaraino iritsi zen sua, Malibun. Hustu egin behar izan zuten kanpusa. Begiratu batean igartzen da hori. Inguruko mendiak belztuta daude.

Bihurgune asko dituen errepide estu batek eraman gaitu Pepperdinera. Bertan matrikulatzea dirutza da. Ikasleak dotore jantzita doaz, mutilak gorbatekin, gonaz neskatilak. Liburutegian izan dugu irakurraldia. Errektoreak egin digu sarrera. Kultura txikien bizibeharraz egin du hitzaldia. Ikasleen galderetan ezagun zen liburua irakurria zutela, landuta zuten ikasgaia.

Malibu utzi eta Los Angeleserantz egin dugu. Calabasas herrian bazkaldu dugu. Bazkarian Calabasaseko Dionis lapur famatuaren bizitza kontatu diot Elizabethi. Inguru guztiak beldurtuta zituen Dionisek, beltzez jazten zen pistolariak. Euskalduna zen.

Los Angelesen saltoki-gune handi batean hartu dugu hotela, erdialdetik ordu erdi bidera. Autobidearen ondoan gaude. Trafikoa ikaragarria da.

- 2007ko azaroaren 6a, Los Angeles. Anthony MacCann idazlearen poesia eskolan egon gara California Institute of the Arts zentroan, Los Angelesen. CalArts, horrelaxe esaten diote unibertsitateari. Bertan, zinea, ikusentzunezkoak, musika, dantza, antzerkia, diseinua eta literatura ematen dituzte. Den-dena dago sorkuntzara bideratua. Gisa horretako unibertsitate bat pentsaezina da Europan, dena hain akademikoa den honetan.

Anthony MacCannen eskolan denetarik zegoen: gehien-gehienak aktoreak ziren, baina bazegoen zine-zuzendari bat, pianista bat, dantzari talde bat eta zenbait idazle. Pepperdinekoekin alderatuz CalArtseko ikasleak informalagoak ziren. Segituan hasten ziren hizketan, bakoitzaren txanda errespetatu gabe. Jantziak ere nabarmenak zituzten. Artista txikiak.

Poema batzuk irakurri ostean galderen sasoia iritsi da. Hitz egin duen lehenak gauza harrigarri bat esan digu: bere lagunik onenak euskal zerbitzu sekretuetan egiten zuela lan. Barre egin diote ikaskideek. Nonbait irudimen handia du mutilak.

Gainontzeko galdera guztiak baina, zentzundunak izan dira: poesiari buruz, eta poesiak osterantzeko arteekin duen zerikusiaz. Eskola bukatu delarik Anthonyk esan digu ikaslerik azkarrenak produktore handiek fitxatzen dituztela serieetarako gidoiak idazteko. "Ikasleek duten etorkizunik onena gidoigintza da, zalantzarik gabe. Aberastu egiten dira lan horretan. Baina badaude ikasle batzuk, gutxi batzuk, egoera horren kontra altxatzen direnak eta, erantzun gisa edo, poesia idazten dutenak. Haientzat, literatura telebista eta zinearekin loturarik ez duen hori da".

Hotelean telebista jarri dut. Informatiboetan Hollywoodeko gidoilariak ageri dira, greban. Kartelak dituzte eskuan eta oihuka ari dira. Beraien artean House serie famatua idatzi duen idazlea dago. Berak sortu zuen seriea eta orain kalean dago, garrasika, pankarta baten atzean. Seguru klaseko ikaslerik onena izan zela bere garaian. Ez dut pentsatu nahi zer gertatu zaien poesiaren bidea aukeratu zuten ikasleei.

Telebista itzali eta Philip Rothen liburua hartu dut eskuartean. Esaldi bat azpimarratu dut: "Gauza anitzak dibertigarriagoak dira".